Baszta Prochowa znajdowała się w pobliżu ulic Katedralnej i Rzecznej. Nie dotrwała do naszych czasów. 3 maja 1657 roku, kiedy w obiekcie znajdowały się 82 cetnary prochu, uderzył w nią piorun. Eksplozja była bardzo silna.

Oprócz pobliskich domów, uszkodziła także wieżę kolegiaty, a zwłaszcza jej południową część, która pokryła się pęknięciami i rysami.

Baszta wchodziła do głównego systemu obronnego miasta średniowiecznego od strony północnej. Była elementem murów miejskich, które miały długość 1570 metrów. Została zbudowana na planie prostokąta. Ma 4 kondygnacje i strych. Obiekt jest podpiwniczony. Dach kryty czerwoną dachówką. Elewacja baszty odzwierciedla architektonicznego ducha epoki. Pomimo, że jej część posiada ślady zakłóceń nowożytnych i ewentualnych uszkodzeń mechanicznych, to jednak główna myśl została zachowana w niemal niezmienionym stanie. Elewacja jest zdobiona pięcioma pionowymi lizenami, w których znajdują się nisze okienne. Część parterowa posiada po prawej stronie portal wejściowy, z zamurowaną częścią ostrołukową, a także jest zaopatrzona w neogotyckie okno ze zdeformowanym zakończeniem gotyckim. Murowana część dachu od wschodu i zachodu posiada podobne, rytmiczne zdobienia, jak elewacja frontowa, jednak widoczne są pewne zakłócenia, wynikające ze zniszczeń i przebudowy. Baszta graniczyła z fosą i była włączona w mur miejski. Od strony południowej elewacja posiada identyczne lizeny, jednak są one pozbawione okien. Zaopatrzono je jedynie w wąskie otwory strzelnicze.

Zbudowana z cegły na planie kwadratu, posiada trzy kondygnacje. Przetrwała okres nowożytny, zarówno na etapie likwidacji murów miejskich jak i oblężeń twierdzy. Później włączona w zwartą zabudowę miejską przy Placu Pruskim (obecnie Park Przybylskiego). Po 1945 roku otrzymała nazwę „Prochowa”. Po odbudowie i przystosowaniu do celów turystycznych, mieści się w niej dom noclegowy, a potem siedziba PTTK. W 2012 PTTK opuściło basztę, a obiekt przejął właściciel prywatny. W 2019 roku zapadła decyzja o przejęciu baszty przez kołobrzeski magistrat. Następnie, w 2023 roku miasto przystąpiło do remontu zabytku.

Baszta Prochowa na Placu Pruskim przed II wojną światową. © Jerzy Patan.
Baszta Prochowa - widok z lotu ptaka, 2011 rok. © Przemek Dawid.



Wnętrze Baszty Prochowej.